جزوه حقوق بین الملل خصوصی ۲

جزوه حقوق بین الملل خصوصی ۲ دانشگاه آزاد در قالب پی دی اف در حجم ۱۶۵ صفحه

بخشی از متن فایل

3 -وضعیت بیگانگان در ايران از عصر صفويه تا امروز
تا قبل از عصر صفويه، رفتار دولت ايران با بيگانگان، براساس قوانين داخلي ايران و بصورت يكجانبه بوده است .
اما در دوران سلطنت صفويه و باز شدن پاي دولت ها ي غربي و استعمارگر در قرن 17 ميالدي ، بعضي از
دولت ها ي خارجي به وسيله نمايندگان خود در صدد برآمدند كه براي اتباع خود در ايران، به موجب فرامين
12
و يا معاهدات، حقوق و مزايايي به دست آورند .براي نمونه« برادران شرلي » (دو تن از اتباع انگليس)، در
نتيجه مذاكرات با شاه عباس صفوي موفق شدند فرماني از وي به دست آورند كه به موجب آن اتباع انگليس
وساير مسيحيان بتوانند به ايران رفت و آمد كرده و در اين سرزمين توقف نمايند .همچنين از حيث جان و
مال و مذهب در امان باشند .بر طبق اين فرمان، مسيحيان مجاز بودند كه مراسم مذهبي خود را آزادانه و به
طور آشكار در ايران انجام دهند و به هر تجارتي كه بخواهند اشتغال ورزند .
دوران رژیم كاپیتوالسیون
در عصر قاجاريه، به موجب معاهده ننگين تركمان چاي كه در مورخه 11 فوريه 1121ميالدي مطابق با 5
شعبان 1243 قمري، بين دولت ايران و دولت روسيه منعقد گرديد ،رژيم كاپيتوالسيون به نفع روسيه حاكم
شد و به مدت يك قرن، سياست خارجي ايران را از هر حيث تحت نفوذ خود قرار داده و چنانكه بعد از آن هم
هر كشوري با ايران معاهده منعقد مي نمود، پايه واساس آنرا معاهدة تركمان چاي قرار مي داد و از امتيازات
آن استفاده مي كرد .يكي از مضرّات آن معاهدة ننگ آور از بين رفتن استقالل قضايي ايران بود، زيرا براساس
اين معاهده، حق قضاوت و تعقيب و اجراي مجازات درمورد اتباع روس به دولت روس اعطا شده بود . و نهايتا
در 14 دسامبر 1221( مطا بق با 1311 ه.ش( معاهده اي بين دولت ايران و دولت روسيه منعقد گرديد كه
باعث لغو رژيم كاپيتوالسيون شد.
گفتاردوم( تعريف بیگانه
بیگانه در لغت، به معاني مختلفي آمده است:« غير، ناآشنا، مقابل خودي، اجنبي ، غريبه و …» ولي در
اصطالح حقوقي، در مقابل تبعه است.
بيگانه در زبان انگليسي ” Alien ” و در زبان عربي« االجنبي » ناميده مي شود وبيگانه شخصي است كه
بعنوان شهروند يا تبعه كشوري كه در آن زندگي مي كند شناخته نشده است .
منظور از وضعيت بيگانگان نيز، حقوق و تكاليفي است كه اشخاص، در خارج از كشور متبوع خود، به لحاظ
خارجي بودن دارا هستند .
در حقوق انگليس، از بيگانه ( foreigner-Alien ( تعاريف زير ارائه شده است: «خارجي و بيگانه كسي
است كه در يك كشور خارجي متولد شده است وشهروند و تبعه محسوب نشود » .در تعريفي ديگر آمده :
«كسي كه نه شهروند كشورهاي مشترك المنافع باشد، نه شهروند كشورهاي تحت حمايت دولت بريتانياي
كبير و نه شهروند جمهوري ايرلند، بيگانه ناميده مي شود» .
به طور كلي، بيگانگان را مي توان به دو دسته تقسيم كرد :
» الف(اشخاص حقیقی بیگانه، ب( اشخاص حقوقی بیگانه «
13
1 -اشخاص حقیقی بیگانه :اشخاص حقيقي بيگانه كه موضوع اصلي اين مبحث است را مي توان به شش
دسته عمده طبقه بندي كرد: 1 -بيگانه عادي؛2 -بيگانه مجرم فراري؛ 3 -بيگانه مهاجر؛ 4 -بيگانه پناهنده؛
5 – بيگانه مأمور 6 -بيگانه آواره .
الف( بیگانه عادي
افرادي هستند كه به طور معمول در كشورها زندگي يا به اين كشورها مسافرت مي كنند .بيگانگان عادي را
مي توان به دو دسته تقسيم نمود (بيگانه مقيم و بيگانه مسافر(.
9 )بیگانه مقیم
بيگانگان مقيم، اشخاصي هستند كه به صورت دائم و يا موقت در كشوري به غير از كشور اصلي خود اقامت و
سكونت دارند و در آنجا به كار و فعاليت مي پردازند.
شايان ذكر است، كه اقامت در كشوري ديگر، بايد با اخذ اجازه از مقامات صالحيتدار آن كشور باشد .كه اين
اجازه ممكن است بصورت اجازة اقامت دائم و يا موقت باشد. اجازة اقامت دائم از طرف كشور پذيرنده ممكن
است براي اشخاص صالحيتدار علمي،متخصصان و تجار صادر گردد و پروانه اقامت ساليانه تمديد مي شود .
ولي اجازه اقامت موقت، براي بيگانگاني كه براي گردش، ادامة تحصيل و يا درمان به كشوري مي روندصادر
مي شود.
2 )بیگانه مسافر
بيگانة مسافر، كسي است كه با هر هدفي از قبيل مسافرت و يا تجارت كه مدت زمان آن كمتر از اقامت موقت
است، به كشوري ديگر رفته و در آنجا اقامت مي نمايد. فرق بين بيگانه مسافر و اقامت موقت آنست كه، مدت
اقامت بيگانه مسافر كمتر از اقامت موقت مي باشد و همچنين ممكن است در بعضي از كشورها براي اقامت
بيگانه مسافر نيازي به اخذ اجازه( ويزا )از دولت پذيرنده نبوده، در حاليكه براي اقامت موقت حتماً نياز به اخذ
مجوز از دولت پذيرنده مي باشد.
ب ( بیگانه مجرم فراري
بيگانه مجرم فراري، شخصي است كه در كشوري مرتكب جرم شده و براي فرار ازمجازات به كشوري ديگر فرار
مي نمايد . بيشتر دولت ها، پناه دادن به مجرمين و حمايت از آنها را روا ندانسته و حتي با انعقاد معاهده با
ديگر كشورها، استرداد مجرمين بعمل مي آيد .الزم به توضيح است در بعضي از كشورها بين مجرمين عادي و
مجرمين سياسي فرق قائل مي شوند و تحويل مجرم سياسي به كشور متبوعه اش را روا نمي دانند.
شايد قديمي ترين متني كه پناه دادن به مجرمان را جرم محسوب كرده ، قانو ن حمورابی باشد كه در ماده
پانزدهم آن، مجازات پناه دادن به بردگان فراري را اعدام تعيين كرده بود

ادامه مطلب