دانلود جزوه | دانلود جزوه
- جزوه دانش خانواده و جمعیت ویراست سوم
- پاورپوینت دانش خانواده و جمعیت ویراست سوم (سه فصل اول) و پاورپوینت دانش خانواده و جمعیت ویراست نخست (پنج فصل)
- نمونه سوالات تستی و تشریحی با پاسخنامه
- نمونه سوالات ادوار گذشته دانشگاه پیام نور با پاسخنامه (آخرین بروز رسانی نیمسال اول ۹۹-۹۸)
- کنفرانس های مربوط به درس دانش خانواده و جمعیت
بخشی از متن فایل
ظرفیت و تراکم جمعیتی ایران
در ادامه بررسی تحولات جمعیت در ایران باید به موضوع ظرفیت جمعیتی کشور نیز توجه شود. منظور از ظرفیت جمعیتی، تعداد جمعیتی است که یک محیط طبیعی با تمام خصوصیاتش، نیازهای آن را کاملا تامین کند.
ظرفیت و توان جمعیتی هر کشوری را میتوان با توجه به منابع و امکانات آن مشخص کرد. ایران دومین دارنده منابع گاز و سومین دارنده منابع نفت جهان است و حدود دو درصد ازکل منبع معدنی دنیا را در اختیار دارد و دارای زمین های کشاورزی وسیع است، درحالی که یک درصد از کل جمعیت جهان را در خود جای داده است.
یکی از شاخص های جمعیتی برای نشان دادن ظرفیت جمعیتی یک کشور، محاسبه تراکم های حسابی و بیولوژیک است. در حال حاظر تراکم جمعیت در ایران حدود 45 نفر در هر کیلومتر مربع است حال آنکه در آسیا حدود 120 نفر در کیلومتر مربع می باشد. ایران در مقایسه با کشورهای آسیایی جزو کشورهای کم تراکم جمعیتی محسوب میشود.
از سوی دیگر، اگر تراکم بیولوژیک را مبنای محاسبه قرار دهیم، این شاخص نیز در ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای جهان کمتر است. بنابراین با توجه به وضعیت تراکم حسابی و بیولوژیک، مشکل کنونی ایران کثرت جمعیت نیست، بلکه توزیع نامتوازن آن است.
چالش کمبود آب و ازدیاد جمعیت
ایران در مرحله انتقال آب شهری بوده و دارای رشد شتابان شهرنشینی است به گونه ای که هم اکنون حدود16 درصد از جمعیت کشور در کلان شهر تهران متمرکز است.
چنان که میدانیم،از جمله امکانات مربوط به ظرفیت جمعیتی،منابع آب است. در زمینه کمبود آب و نسبت آن با بحران های اجتماعی و اقتصادی، مطالعات مختلفی انجام گرفته است که اغلب نشان میدهد مشکل اصلی، کمبود آب نیست، بلکه ضعف مدیریت آب است.
برای تعیین بحران آب شاخص های معتبر زیادی وجود دارد مانند فالکن مارک شاخص سازمان ملل و شاخص موسسه بین المللی مدیریت آب. براساس شاخص اول، ایران با ذخیره سرانه آب 1639 متر مکعب در آستانه قرار گرفتن در بحران آبی است و براساس دو شاخص دیگر نیز منابع آب ایران در وضعیت بحران آبی شدید قرار دارد.اما امروزه بسیاری از کشورها با استفاده بهینه از منابع آب و بازچرخانی آن، با ارقام سرانه کمتر از 800 متر مکعب در سال نیز بدون مشکل حاد، برنامه های توسعه ملی خود را پیش میبرند. پس مشکل ایران در موضوع منابع آب در کجاست؟
الف) توزیع ناهمگون جمعیت: درحالی که نیمه غربی کشور25 درصد از مساحت کشور را شامل میشود،حدود 70درصد از کل منابع اب تجدید شونده و 50 درصد از جمعیت کل کشور را در برمیگیرد. اما حوزه مرکزی، نیمی از مساحت کشور را به خود اختصاص میدهد، درحالی که فقط حدود یک سوم منابع آب در این منطقه واقع است. بنابراین یکی از مشکلات، توزیع ناهمگون آب نسبت به جمعیت ساکن در مناطق مختلف کشور است.
ب) کشاورزی ناکارآمد و با بازده پایین: تلفات زیاد آب در مزارع کشاورزی، بهره برداری نامناسب از تاسیسات آبیاری موجود، نبود آگاهی کشاورزان از اهمیت بهینه سازی و کارایی مصرف آب، از برخی عوامل پایین بودن کارایی در بخش کشاورزی است.
ج) مدیریت نامناسب حوضه های آبی کشور: در این بخش موارد بسیاری را میتوان ذکر کرد از جمله ذخیره نکردن بارش مازاد، توسعه مناطق مختلف کشور بدون در نظرگرفتن توان اکولوژیکی و محیطی، توزیع ناعادلانه آب در کشاورزی و نیز تمرکز جمعیت در شهرها.
د) هدر رفت آب در سیستم انتقال و توزیع: حجم بسیاری از آب شرب کشور بخاطر خطوط فرسوده انتقال آب هدر میرود.
کاارشناسان میگویند باتوجه به منابع غنی و خدادادی ایران، در صورت به کارگیری روش های مدیریتی صحیح و استفاده از روش های نوین آبخیزداری در بخش های شرب شهری، صنعت و محیط زیست، ظرفیت جمعیتی ایران میتواند تا 150 میلیون نفر افزایش یابد.