جزوه درآمدی به فلسفه میرعبدالحسین نقیب زاده

جزوه درآمدی به فلسفه میرعبدالحسین نقیب زاده

جزوه درآمدی به فلسفه میرعبدالحسین نقیب زاده (فقط بخش سوم کتاب ) در ۴۰ صفحه حاوی نکات مهم و کلیدی

و جزوه درس آشنایی با فلسفه اسلامی منبع رشته روانشناسی دانشگاه پیام نور

بهمراه نمونه سوالات امتحانی پایان ترم ادوار گذشته

بخشی از متن فایل

نگاهی به متافیزیک و دانششناسی
آغاز فلسفه:
✓ تاریخ فلسفه را میتوان به 4 مرحله الف( آغاز پیدایش فلسفه تا زمان سقراط، ب( با سقراط شروع و ظهور افالطون به
اوج رسید، ج( از ارسطو تا دکارت و د( با دکارت شروع و تا زمان حال ادامه دارد.
✓ نخستین پرسشهای فلسفی، پرسش های متافیزیکی یعنی پرسشهایی درباره “بودن” و واقعیت حقیقی بود.
✓ متافیزیک نه تنها بخش بنیادی فلسفه بلکه سرآغاز آن نیز هست.
✓ دانششناسی که درباره شناسایی و چگونگی شناختن است، از بخشهایی بوده که در دورههای بعد پدید آمده است.
✓ میان این پرسش که بودن یا واقعیت حقیقی چیست با این پرسش که شناختن این واقعیت حقیقی چگونه ممکن است،
پیوندی منطقی در کار است.
✓ نخستین نمونههای پرسشهای متافیزیکی را میتوان در نوشتههای دانایان هند به نام اوپانیشادها مشاهده کرد.
✓ در نوشتههای فوق، سخن بر سر اصل و آغاز و بنیاد جهان و درباره سرچشمه و خاستگاه هستی است.
✓ روش نویسندگان اوپانیشادها، تمثیل است.
✓ برای آن اصل و آغاز در نوشتههای فوق، گاهی از تعبیر “برهمن” بمعنی قدرت مقدس و گاهی از تعبیر “اتمن” بمعنی
خو د استفاده شده است.
✓ از تعبیرات گوناگون مشخص میشود که سخن آنان درباره بنیادی یگانه و معنوی بوده که همه چیز از او پدید آمده و به
او باز میگردد که به تمثیل “خود” انسان، “خود” مینامند.
✓ این دانایان با تعابیر فلسفی – عرفانی، برای نخستین بار از نمایان شدن »یک« در »بسیار« و از تجلی »وحدت« در
»کثرت« سخن میگویند.
✓ شناخت این بنیاد و سرچشمه هستی جز از راه توجه به خویش و شناخت “خود” خویش، ممکن نیست.
✓ توجه به بنیاد معنوی هستی در سخنان الئوتسه و زرتشت که در همین دوران در چین و ایران ظهور کردند نیز مییابیم.
✓ الئوتسه در اشاره به این بنیاد، نام تائو را برگزید زیرا تائو، جاودانی است و نامی که بتوان نامید، جاودانی نیست.
✓ زرتشت در سرودهای آسمانی خود )گاتاها( اهورا مزدا را چون آفریننده انسان و جهان و زندگانی و همه نیروهای نیک،
ستود.
✓ ظهور بودا در همین دوران بوده ولی اندیشه وی بیشتر بسوی انسان و رستگاری او از راه شناخت و کوشش است و از این
رو، بیشتر جنبه روانشناسی فلسفی دارد.
✓ نگاه فیلسوفان یونان که فیزیولوگ )فیلسوف طبیعت( نامیده میشدند، بسوی طبیعت است.
✓ پرسش فالسفه یونانی درباره اصل و سرچشمه و حتی مایه نمودهای گوناگون طبیعی است.
✓ پرسش شرقیان، بیشتر جنبه دینی – فلسفی داشته و پرسش یونانیان، بیشتر دارای جنبه علمی – فلسفی است.
✓ فالسفه یونان را نمیتوان ماتریالیست نامید چون الف( جدا کردن مادی و معنوی در دوره های بعد انجام شد و ب( بجز
عناصر چهارگانه از عواملی چون خرد، مهر و کین و هوش نیز سخن گفتهاند.
✓ اندیشه 2 فیلسوف یونانی یعنی هراکلیتوس و پارمنیدس که به سنجش مفاهیم بنیادی متافیزیک یعنی بودن، نبودن و
شدن پرداختند، اهمیت بیشتری دارد.

✓ هراکلیتوس معتقد بود که همه چیز در شدن، مدام بوده و جهان مانند رودخانهای است که آب آن همواره در گذر است
»تو نمیتوانی دو بار در یک رودخانه فرو روی زیرا هر بار، آب های تازهای بر تو میگذرند«
✓ در این شدن مدام، هر چیز به چیز دیگری تبدیل شده و اضداد، جای یکدیگر را میگیرند.
✓ نگاه پارمیندس به آن سوی »شدن« و چیزهای گذرنده و در جستجوی »بودن« بود.
✓ پارمنیدس بر آن بود تا به نیروی اندیشه، از قلمروی چیزهای دیده شدنی فراتر رفته و به »بودن همیشه همان و یگانه«
که تنها آن را واقعیت حقیقی میدانست، راه یابد.
✓ به اعتقاد وی، “نبودن” پنداری بیش نبوده و از آنجا که “شدن” نیز نتیجه آمیزش با “نبودن” است، آن نیز پندار است.
✓ به عقیده وی، اندیشیدن درباره “نیست” ناممکن و سخن گفتن درباره آن، نارواست.
✓ تنها پندار است که آدمیان را بر آن داشته تا درباره “نیست” سخن بگویند و تنها “هست” اندیشیدنی است
✓ به عقیده وی، پرسش درباره خاستگاه “هست” نیز نارواست.
✓ درباره “هست”، تنها باید بگوییم هست و نمیتوانیم بگوییم “بود” یا “خواهد بود”. در اندیشه “هست”، زمان بیرنگ و
محو است.
✓ اندیشه پارمنیدس و هراکلیتوس در روند تاریخ فلسفه و متافیزیک موثر است چون تاثیر نظریات آنان را هم بر نظریات
امپدکلس و دموکریتوس و هم نظریه اتمی لئوکیپوس و دموکریتوس میتوان مشاهده کرد.
✓ از نظر امپدکلس، همه عناصر از آمیزش 4 عنصر آب، هوا، خاک و آتش بدست آمده که به تاثیر دو عامل مهر و ستیزه
باهم میآمیزند و از یکدیگر جدا میشوند.
✓ لئوکیپوس و دموکریتوس برآنند که همه چیزها از ذرههای بسیار کوچک جسمانی که بخشناپذیر بوده و اتم )بیبخش(
نامیده میشوند، پدید آمدهاند.
✓ به اعتقاد اینان، خود اتم تغییرناپذیر بوده و همیشه، همان است. نه آغازی دارد و نه پایانی.
✓ تفاوت در چیزها، از سویی نتیجه تفاوت در اتمهای سازنده آنهاست و از سوی دیگر، تفاوت در چگونگی پیوند بین آنها.
✓ موجودات کاملتر مانند گیاهان و جانوران، از اتمهای کاملتر، ظریفتر و کروی شکل )چون دارای حرکت بیشتری
هستند( ساخته شده و پیوند بین اتمها، منظمتر است.
✓ اتمیستها، حتی روان را جسمانی و ساخته شده از اتمها میدانند و نظریه آنان، یکی از نخستین صورتهای ماتریالیسم
یعنی نظریهای که واقعیت حقیقی را ماده میشمرد و بجز ماده و حرکت، هیچ عامل دیگری را در کار جهان، موثر نمیداند.
✓ سقراط بود که برای اولین بار در تاریخ اندیشه انسانی، به روش سنجش خردمندانه و تعریف مفاهیم پرداخت.
✓ سقراط تنها به فلسفه اخالق توجه داشته و از بررسیهای علمی و متافیزیکی رویگردان بود.
✓ افالطون با پیگیری اندیشه و روش سقراط، متافیزیک را به اوج آن رساند

ادامه مطلب