دانلود جزوه | دانلود جزوه
پاورپوینت عقلانیت و توسعه یافتگی ایران نوشته دکتر محمود سریع القلم در حجم ۱۳۳ اسلاید قابل ویرایش
بخشی از متن فایل
مکتب تحول در شخصیت ایرانی
موضوع توسعه یافتگی از دو بخش کلان تشکیل میشود:
اول: اصول ثابت
دوم: الگوهای مختلف به تناسب شرایط گوناگون کشورها
هر چند کشورها در توسعه یافتگی از اصول ثابتی برخوردار بوده و از چارچوب فکری خاصی بهره مندند ولی به تناسب فرهنگ، تاریخ و مقدورات خود تحت تأثیر الگوهای مختلفی هستند.
بنابراین اصول توسعه یافتگی از یک کشور به کشور دیگر متحول نمی‌شود بلکه بسترهای کاربردی و عملی آن تغییر پیدا میکند.
پس اصول توسعه یافتگی جهان شمول است اما الگوهای توسعه یافتگی، قابلیت بومی شدن را دارد.
مثال: یک کشور علاقه مند به توسعه نمیتواند میان صنعتی شدن و صنعتی نشدن انتخابی داشته باشد. در حالیکه می‌تواند در نوع، مراحل، کیفیت، شیوه سرمایه گذاری و اولویت بندی های آن برنامه ریزی کند و به الگوی استراتژی بومی و ملی خود دست یابد.
یک کشور در حال توسعه یا جهان سومی اگر بخواهد متحول شود، در چارچوب واقعیت ها و نظریه های جهانی، دو رهیافت قابل تصور و اجراست.
رهیافت‌های قابل اجرا
الف) رهیافت جامعه محور ب) رهیافت نخبگان محور
الف) رهیافت جامعه محور:
با توجه به آگاهی های عمومی مردم باید فضای بحث عمومی آزاد فراهم شود و از طریق سیستم حزبی، رقابتی و انتخابات آزاد، دولتی را به کار میگمارند و با نظم قانونی، پاسخگویی به مردم و نقد معقول رسانه‌ها به صورت تدریجی انتظارات خود را تحقق می‌بخشند. شرط توفیق وجود نظام حزبی در کشور – عدم وابستگی مالی مردم به دولت – استقلال رسانه ها و عدم وابستگی آن ها به دولت و به عبارتی، مجموعه تشکل های حزبی رسانه ها و سیستم قانونی قویتر از مجموعه حاکمیت سیاسی و نظام اقتدار یک کشور باشد. هند تنها کشوری است که بعد از جنگ جهانی چنین وضعیتی دارد.
ب) رهیافت نخبگان محور:
نه به عنوان رهیافت مطلوب یا معقول، بلکه به عنوان تنها رهیافت جامع، کارآمد و عملی در کشور های جهان سوم و کشور های در حال توسعه مطرح میشود. به دلیل ضعف جامعه، در کشور های جهان سوم تشکل حزبی شکل نگرفته است، فرهنگ فردی مثبت در ابتدای خود قرار دارد و به دلیل اینکه سیر تحولات جهان اجازه توقف و سکون را به کشورها نمی دهند ناگزیر، نخبگان سیاسی با همکاری نخبگان فکری می بایست مسئولیت موقت توسعه یافتگی را برعهده گیرند. کشورهایی همانند مالزی، سنگاپور، کره جنوبی، چین، برزیل و آرژانتین از نمونه های بارز و موفق رهیافت ‹‹نخبگان محور›› می باشند.
نکته: توسعه یافتگی غرب، ترتیبی و بدون برنامه ریزی قبلی بود. در حالیکه توسعه کشور های جهان سوم منحصراً با برنامه ریزی قابل حصول است.
نکته: رهیافت نخبه گرایانه بر خلاف تصور افراد ناآشنا به علوم سیاسی، به معنای نخبه سالاری نیست، بلکه به معنای ورود بهترین ها، با سوادترین ها و سیرترین ها به حوزه سیاست و تصمیم گیری برای اداره یک کشور است. نخبه گرایی عین شایسته سالاری است.
بنابراین بهترین رهیافت برای کشورهای در حال توسعه، رهیافت نخبه گرائی است. البته انتخاب نخبه گرایی به عنوان استراتژی توسعه، به صورت خودکار موفقیت به ارمغان نمی آورد بلکه تابع شرایطی است که در همه کشورهای جهان سوم فراهم نبوده است.
مطالعه مقایسه ای کشورهای موفق با کشورهای نیمه موفق و ناموفق، عناصر زیر را به عنوان شرط لازم برای پیشرفت در کشورهای در حال توسعه مطرح میکند:
- نظام اقتصادی غیر رانتیه
- ناسیونالیسم قوی نخبگان ابزاری یا دل بستگی قابل توجه به توسعه یافتگی (رهبران نوساز)
- فهم مشترک نخبگان ابزاری و فکری از شرایط داخلی و جهانی
- اتصالات تکنولوژیک و علمی و مدیریتی با غرب
- سیاست خارجی هموارکننده سرمایه گذاری خارجی
- فرهنگ اقتصادی، سیاسی و اجتماعی علاقه مند به توسعه یافتگی رایج بین المللی
- محیط امنیتی (داخلی و خارجی) قابل اتکا و باثبات.
عموم شرایط فوق در کشورهای موفق جهان سوم برتر مانند برزیل، ترکیه وکره جنوبی وجود داشته است.
اصل سوم یعنی فهم مشترک نخبگان ابزاری و فکری از شرایط داخلی و جهانی،تعیین کننده ترین عامل در هدایت و شکل گیری و تصمیم گیری نسبت به اصول دیگر است. (مثال: چینی‌ها از 1949 تا اوسط دهه 1970 در فراز و نشیب های فکری، سیاسی و ایدنولوژیک قرار داشتند و در اواسط دهه 1970 وقتی اجماع فکری میان نخبگان ایجاد شد رو به رشد و ترقی رفتند). نظریه انسجام درونی، نگاهی است به نظام داخلی توسعه یافتگی و شرایط هفت گانه فوق که مجموعه ای از پیش زمینه هایی است که توسعه یافتگی را به طور بالقوه به ارمغان می آورد.
هفتاد درصد توسعه یافتگی به برنامه ریزی ها و انسجام داخل مربوط میشود و 30 درصد به اتصالات خارجی. اگر درون منسجم نباشد از بیرون نمیتوان بهره برداری کرد.