دانلود جزوه | دانلود جزوه
جزوه پول و ارز و بانکداری محمد لشکری
جزوه خلاصه کتاب پول و ارز و بانکداری محمد لشکری پیام نور – (95 صفحه)
جزوه خلاصه کتاب پول و ارز و بانکداری محمد لشکری پیام نور – (22 صفحه)
نمونه سوالات تستی پول و ارز و بانکداری پیام نور با جواب – (195 صفحه)
فلش کارت پول ارز و بانکداری محمد لشکری
جزوه پول ارز و بانکداری دانشگاه علمی و کاربردی (164 صفحه)
جزوه پول ارز و بانکداری دانشگاه آزاد (۱۸ صفحه)
خلاصه کتاب پول و ارز و بانکداری جمشید پژویان (47 صفحه)
بخشی از متن جزوه پول و ارز و بانکداری محمد لشکری
بخش اول: پول و مباحث مربوط به پول
تعريف پول:
اقتصاددانان »پول« يا معادل آن عرضه پول را بدين صورت تعريف نمودهاند: »هر چيزي كه در ازاي كاالها يا خدمات يا برراي
بازپرداخت بدهيها مورد قبول واقع شود«. جان هيكس اقتصاددان انگليسي در تعريف پول مينويسد: »پول چيزي اسرت كره
وظايف پول را انجام ميدهد«. ژان مارشال در تعريف پول آن را وسيله مبادله و پسانداز ارزشهاي اقتصادي ميداند.
به اعتقاد جان مينارد كينز )2946-2333 )پول داراي سه وظيفه است. بعبارت ديگر هر چيزي كه بتواند سه وظيفه موردنظر
اين اقتصاددان را انجام دهد پول است. به نظر كينز سه وظيفه پول عبارتسرت از: 2 )وسريله مبادلره 1 )وسريله انردا زهگيرري
ارزشهاي اقتصادي 3 )وسيله پسانداز ارزشهاي اقتصادي.
به عقيدة پل ساموئلسون پول داراي دو نقش يا دو وظيفه اساسي است كه هم وسيله مبادله و هم معيار واحد ارزش و محاسبه
ارزشهاي اقتصادي است. ايشان عالوه بر دو وظيفه فوق دو وظيفه ثانوي ديگر يعنري ذخيرره ارزش هراي اقتصرادي و وسريله
پرداختهاي آتي را هم مدنظر قرار ميدهد.
با توجه به نظريات باال و با در نظرگرفتن وظايف پول، ميتوان آن را بدينصورت تعريف نمود: »پول هر پديده و يرا عراملي كره
عموماً بعنوان وسيلهاي براي مبادله و معياري براي محاسبه ارزش اقتصادي بوده و در جهت ذخيره ارزش اقتصرادي و ابرزاري
براي پرداختهاي آتي مورد استفاده قرار گيرد«.
اهميت پول:
پول به عنوان يكي از مهمترين اختراعات بشري است. اين پديده موجب از ميان برداشته شدن مشكالت بوجود آمده از طريرق
مبادالت پاياپاي شده و مبادله را تسريع و تسهيل كرده است. همچنرين پرول موجرب تسرريع و تسرهيل گرردش فعاليتهراي
اقتصادي، بخصوص گرد هم آمدن هرچه آسانتر عوامل توليد و بالطبع باعث توزيع سريعتر و آسانتر كاالها و خدمات توليد شده
مي گردد. امروزه با توجه به ارتباط بين پرول و فعاليتهراي اقتصرادي ، سرط عمرومي قيمتهرا ، توليرد ناخرالم ملري و سراير
پارامترهاي كالن اقتصادي نقش انكارناپذير آن در تغيير شاخصهاي كالن اقتصادي مانند تورم، ركود، اشتغال، درآمرد سررانه و
غيره بسيار حائز اهميت است.
وظايف پول:
بطور كلي براي پول چهار وظيفة اصلي در نظر گرفته مي شود:
2 )واسطه مبادله 1 )وسيله سنجش ارزش )واحد شمارش( 3 )وسيله حفظ ارزش 4 )وسيله پرداختهاي آتي
1 )پول به عنوان واسطه مبادله:
موقعي كه مبادالت پاياپاي بود، كاال ميدادند و در مقابل كاال ميگرفتند. يعني بطور همزمان دو معامله صر ورت مري گرفرت ولري
وجود پول آن را به دو معامله مستقل تبديل كرد. يعني توليدكننده و يا فروشنده يك بار كاال را ميفروشد و پول دريافت ميكند
)فروش( و آنگاه پول را ميدهد و كاالي مورد نيازش را ميخرد )خريد(. بنابراين معامالت از شكل اوّليه يعني كاال-كاال بصرورت
كاال-پول-كاال تبديل گرديده است. فرضاً معلم و يا قاضي كه به ترتيب خدمات آموزشي و قضاوت خويش را مري فروشرند و پرول
دريافت ميكنند، ميتوانند باپول دريافتي، كاالهاي مورد نيازشان را تهيه نمايند. بنابراين، بيان اينكه پول نقش واسرطه مبادلره را
دارد، به اين معني است كه خريداران و فروشندگان آن را بعنوان وسيله پرداخت ميپذيرند. بعبارت ديگر همه ما در مقابل كراري
كه انجام ميدهيم پول دريافت ميكنيم، آنگاه با پول دريافتي، كاالها و خدماتي كه ديگران توليد كردهاند را خريداري مينمرائيم .
اين خصوصيت پول بعنوان واسطه مبادله بودن ناميده شده و يكي از مهمترين وظرايف پرول را تشركيل مري دهرد . زيررا برا ايرن
خصوصيت پول، تقسيم كار و تخصم امكانپذير ميشود. اصوالً تقسيم كار و تخصم براي هر اقتصاد كارآمدي ضروري ميباشد
زيرا با اين عمل افراد اين امكان را مري يابنرد كره در بخرش هرايي كره داراي منفعرت نسربي اسرت متخصرم شرده و برا فرروش
محصوالتشان، پول دريافت نموده و اين پول را با محصول يا كار ديگران كه مورد نيازشان است معاوضه كنند. حال هرچره حجرم
تجارت و ميزان كاالها و خدمات در دسترس افزايش يابد، پول نقش مهمتري را در اقتصاد بازي ميكند.
2 )پول به عنوان معيار سنجش ارزش )واحد شمارش(:
همانطوري كه قبالً گفته شد، در اقتصادهاي تهاتري چيزي كه امروزه ما به عنوان قيمت مي شناسيم وجود نداشت. در چنين
اقتصادهائي، كاالها با يكديگر سنجيده مي شوند؛ مثالً اگر در اين اقتصادها سه كاالي گاو، گوسفند و ذرت وجود داشت، گاو با
گوسفند و ذرت ارزشگذاري مي شد )مثالً هر گاو 1 گوسفند و يا 14 كيسه ذرت(. مشركل ديگرر در مبرادالت پاياپراي عردم
تقسيم پذيري واحدها به اجزا، )نظير وقتي كه يك گوسفند نصف ارزش گاو است( مي باشد. اما وقتري كره پرول وجرود دارد ،
ارزش همه كاالها به پول بيان شده و ما اين ارزش پولي را قيمت مي ناميم. در هر حال انتخاب يرك معيرار سرنجش ارزش و
قيمتگذاري، باعث صرفه جويي بسيار در وقت و انرژي براي نگهداري قيمتهاي نسربي و يرا ارزش كاالهراي مختلرف شرده و
مسأله تبديل واحدها به يكديگر را حل ميكند. وقتي قيمت پولي تعدادي از كاالها شناخته شد به آساني قيمت نسبي آنهرا برا
توجه به قيمت پولي قابل محاسبه است. براي مثال اگر قيمت هر واحد كااليx ،344 ريال و قيمت هرر واحرد كراالي y ،214
ريال باشد، در اين صورت قيمت هر واحد كاالي x بر حسب كاالي y دو مي باشد. با استفاده از قيمتهاي پولي نه تنها قيمرت
نسبي x را به y ،بلكه با كاالهاي ديگر نيز ميتوان سنجيد. به بيان ديگر پول به عنوان واحد شمارش، معيار ارزشي است كره
معادلهكنندگان اقتصادي امكان مقايسه ارزش نسبي كاالها و خدمات را مي دهد.
3 )پول به عنوان وسيله ی حفظ ارزش:
وظيفه ديگر پول آن است كه از آن ميتوان بهعنوان حفظ ارزش نيز استفاده نمود. اين خصوصيت پرول بره توليدكننرده ايرن
امكان را ميدهد كه توليداتش را بفروشد و آنگاه هر موقعي كه تمايل داشت كاالي مورد نظرش را خريداري نمايد. در حقيقت
اين خاصيت پول به آنها يك نوع اختيار و آزادي انتخاب زماني را مي دهد. بعبارت ديگر تا زماني كه افرراد پرو ل را نرزد خرود
نگهدارند، ميتوانند در هر زمان از آن به منظور خريد كاالي مورد نظر استفاده نماينرد . ايرن وظيفره پرول بره طررق مختلرف
ميتواند براي جامعه مفيد واقع شود. به عنوان مثال مردمي كه به طور ماهيانه حقوق ميگيرند و يرا بخرش مهمري از درآمرد
ساليانه خود را يكبار در سال دريافت ميكنند، اين امكان برايشان فراهم ميشود كه مخارج خود را حتي بهطور روزانه تنظيم
نمايند. همينطور افراد ميتوانند براي بازنشستگي، تحصريالت فرزندانشران ، خريرد كاشرانه و . . . پرول را ذخيرره نماينرد . در
حاليكه اگر پول نباشد، مردم ميبايستي همين كار را با ذخيره كاالها انجام دهند. اما ذخيره كاالها نه تنهرا همرراه برا هزينره
)مثالً انبارداري و …( است، بلكه خطر فاسدشدن را نيز بهدنبال دارد. بعنوان مثال اگر مرد ماهيگيري بريش از نيرازش مراهي
صيد نمايد و اگر در نظر بگيريم كه ماهيها پس از چند روز فاسد ميشوند )البته ممكن است آنها را منجمد كررده و نگره دارد
كه اين كار هم همراه با هزينه انبارداري و غيره است(، مالحظره مري گرردد كره ماهيهرا برراي ذخيرره سرازي ارزش مناسرب
نميباشند )حتي اگر ماهيگير تالش كندكه ماهيها را باكاالي ديگر معاوضه نمايند(. باز هم ممكرن اسرت در فاصرله مبادلره و
معاوضه با كاالهاي موردنظر، بعضي از ماهيها فاسد شوند. اين در حالي است كه با فروش ماهيها ميتواند پرول دريرافتي را بره
سادگي ذخيره سازد. البته پول تنها وسيلة ذخيره ارزش و لزوماً بهترين آنها نيسرت؛ زيررا چنانچره قيمرت كاالهرا و خردمات
افزايش يابد، قدرت خريد پول كاهش پيدا مي كند. همين طور از آنجايي كه به دارندگان پول بهره اي پرداخت نمي شود، لذا
پول به عنوان ذخيره ارزش براي دارنده آن با مقداري هزينه همراه است.
4 )وظيفه پول به عنوان معياری برای پرداختهای آتي:
در حقيقت استفاده از پول به عنوان معيار پرداختهاي آتي مستلزم وجرود ديگرر وظرايف پرول اسرت . در اقتصرادهاي مردرن
امروزي بسياري از كاالها براي توليد، به زمان قابل مالحظهاي نياز دارند و معموالً پس از سفارش توليد مري شروند . بره عنروان
مثال توليد كاال براي دولت و يا اشخاص معموالً مستلزم قراردادهايي است كه در آن پرداخرت هرا بابرت آن معمروالً در آينرده
صورت مي گيرد. بعضي مواقع هم كاالها بالفاصله تحويل خريدار مي گردد، اما پرداختها با تأخير انجام مي گيرد. براي مثرال
شخصي ممكن است فرش، تلويزيون و يا ديگر وسايل زندگي را طبق قرارداد به صورت قسطي خريداري نمايد. اهميت پول به
عنوان معيار پرداختهاي آتي در قراردادهاي بزرگتر، حتي مدت طوالنيتري را مي پوشاند. براي مثال خريداران كاشانه ممكن
است طبق قرارداد مبلغ معيني را ماهيانه و به مدت 24 سال و يا بيشتر پرداخت نمايند. در هر حال قرض دادن يرك ميليرون
ريال براي 24 سال معقولتر از قرض دادن يك اسب براي 24 سال است. گذشته از اين وقتي كه شما پولي را قرض مي دهيد،
ميدانيد كه چه چيزي بازپرداخت خواهد شد، اما وقتي كه شما يك اسب را قرض مي دهيد، چيزي كره دريافرت مري كنيرد
ممكن است خيلي متفاوت از آن باشد.
خواص مطلوب پول:
هر چيزي براي اينكه بتواند پول باشد مي بايستي حداقل داراي پنج خصوصيت بشرح ذيل باشد.
2 -قابل حمل بودن: پول مي بايستي به آساني به اطراف قابل حمل و نقل بروده و بتوانرد بره راحتري و بره منظرور خريرد در
مكانهاي مختلف منتقل شود. اگر پول قابليت انتقال نداشته باشد، در اين صورت امكان استفاده وسيع از آن فراهم نمي شود.
1 -بادوام بودن: پولي كه از نظر فيزيكي بادوام نباشد، در اثر گذشت زمان ارزش خودش را از دست مي دهد؛ براي مثال خمير
آرد نمي تواند به عنوان پول در نظر گرفته شود ؛ زيرا حفظ شكل آن به صورت اوليه مشكل است و در اثر گذشت زمان كهنه،
فاسد و بي ارزش ميشود. در هر حال پول هميشه نمي تواند بادوام باشد، زيرا به سربازان رومي نمك كره در هرواي مرطر وب،
بادوام نيست، پرداخت مي شد )گفتني است در آن زمان براي مردم روم نمك يك نوع پول بود(.
3 -قابليت تقسيم پذيري: پول مي بايستي به آساني قابليت تقسيم به واحدهاي برابر و كوچكتر را داشته باشد، تا اينكه امكان
معامالت با قيمتهاي پابينتر نيز فراهم گردد. به هر حال بعضي از پولها فاقد چنين خصوصيتي بودهاند. در كشورهاي آفريقائي،
عليرغم آنكه گاو قابليت تقسيمپذيري را نداشته و بخشي از آن با خود )كل( گاو متفاوت مري باشرد در زمانهراي مختلرف بره
عنوان پول مورد استفاده قرار گرفته است.
4 -يكسان و متحدالشكل بودن: پول براي مفيد بودن، مي بايستي استاندارد شده باشد، يعني واحدهايش داراي كيفيت برابر و
از نظر فيزيكي نيز از يكديگر قابل تشخيم نباشند؛ فقط در صورت استاندارد بودنِ پول است كره افرراد مري تواننر د در موقرع
دريافت )پس از معامله( احساس اطمينان نمايند. زماني كشورهاي آمريكاي التين از تنباكو به عنوان پول استفاده ميكردند اما
تنباكو هرگز نميتواند استاندارد باشد؛ زيرا برابري وزن بسته ها به لحاظ تفراوت احتمرا لي در كيفيرت تنباكوهرا بيران كننرد ه
برابري ارزش آنها نيست.
1 -قابليت تشخيم: پول مي بايستي به آساني شناخته شده وقابل قبول باشد )مقبوليرت عرام داشرته باشرد ( اگرر پرول ايرن
خاصيت را نداشته باشد در آن صورت افراد در تعيين اينكه آنها با پول سروكار دارند و يا با يك دارائي كم ارزشتر برا مشركل
مواجه خواهند شد.