جزوه حقوق مدنی ۳ دکتر صفایی

جزوه و خلاصه کتاب حقوق مدنی ۳ ( قواعد عمومی قراردادها) نوشته دکتر سید حسین صفایی بهمراه نمونه سوالات پر تکرار در قالب فایل PDF بهمراه کتابچه نمونه سوالات درس حقوق مدنی ۳ با کد درس ۱۲۲۳۰۳۲

بخشی از متن فایل

عقود: عقود جمع عقد است. عقد در لغت بستن و گره زدن را گویند و در اصطالح حقوقی، طبق ماده ی ۱۸۳
قانون مدنی، چنین تعریف شده است: “عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر
دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد.”
این تعریف کامل نیست، زیرا:
. شامل قراردادهایی که موضوع آن ها انتقال تعهد یا سقوط تعهد باشد نمی گردد.
. این تعریف شامل قراردادهایی که برای طرفین ایجاد تعهد می کند نمی شود.
. قراردادهایی را که یک یا هر دو طرف آن شخص حقوقی باشد دربر نمی گیرد.
. تعریف مزبور شامل عقد تملیکی نمی گردد.
به هرحال برای احتراز از اشکاالت فوق می توان گفت: عقد عبارت است از توافق اراده ی دو طرف به منظور
ایجاد یک اثر حقوقی، اعم از اینکه این اثر، به وجود آمدن تغییر یا سقوط تعهد باشد، یا به وجود آمدن تغییر یا
سقوط یک حق عینی مانند مالکیّت و غیر آن. مانند بیع، اجاره و وکالت.
+ عقد در حقوق امروز مترادف با قرارداد است.

فرق بین عقد و ایقاع: عقد عمل حقوقی دوجانبه است و برای تحقق آن، اراده ی انشائی دو طرف الزم است
ولی ایقاع، عمل حقوقی یک جانبه است و برای وقوع آن، قصد و رضای یک طرف کافی است؛ مانند طالق،
حیازت مباحات، ابراء.
+ در حقوق ایران، تعهد یک طرفی -جز در موارد مذکور در قانون- ارزش حقوقی ندارد و شخص را قانوناً
ملزم نمی کند.

تعهدات: جمع تعهد است و در لغت به معنی تیمار داشتن و تازه کردن پیمان است و در اصطالح حقوقی، تعهد
یک رابطه حقوقی است که به موجب آن، شخصی می تواند انجام امری یا خودداری از انجام امری را از دیگری
بخواهد. این رابطه حقوقی گاهی از قرارداد ناشی می شود و گاهی قانون این رابطه را به طور مستقیم ایجاد
می کند.
+ گاهی به جای تعهد، کلمه التزام و به جای تعهدات، اصطالح التزامات به کار می رود.

برابر ماده ۱۸۴ق.م: ” عقود و معامالت به اقسام ذیل منقسم می شود: الزم، جایز، خیاری، منجّز و معلّق”

عقد الزم و عقد جایز: عقد الزم آن است که هیچ یک از طرفین عقد، حق فسخ)برهم زدن( آن را جز در
موارد خاصی که قانون معین کرده است نداشته باشد)ماده ۱۸۵ق.م( مانند عقد بیع و اجاره. عقد جایز آن
است که هریک از طرفین بتواند هر وقتی بخواهد، فسخ کند.)ماده ۱۸۶ق.م( مانند وکالت و ودیعه.
+ عقد جایز برخالف عقد الزم، به موت، جنون یا سفه هریک از طرفین، منفسخ می شود.)مواد۶۷۸ و ۹۵۴ق.م(
+ اصل در عقود، الزم بودن آن هاست.)یعنی عقود اصوال الزم هستن مگر اینکه خالفش اثبات شود(
+ افراد می توانند با توافق یکدیگر، عقد جایزی را به صورت غیرقابل فسخ درآورند.
+ عقد ممکن است نسبت به یک طرف الزم باشد و نسبت به طرف دیگر جایز)ماده ۱۸۷ق.م( مانند عقد کفالت
و عقد رهن.
عقد خیاری: عقد خیاری آن است که برای طرفین یا یکی از آن ها یا برای شخص ثالثی اختیار فسخ باشد.)ماده
۱۸۸ق.م(
+ خیار در لغت به معنای اختیار است. عقد خیاری از اقسام عقد الزم است.
عقد منجّز و عقد معلّق: عقد منجّز آن است که تاثیر آن بر حسب انشاء، موقوف به امر دیگری نباشد و الّا معلّق
خواهد بود.)ماده ۱۸۹ق.م(
+ در عقد منجز، اثر عقد، موقوف به امر دیگری نیست، بلکه به محض انشاء، آثار عقد بر آن مترتب خواهد
شد.
عقد معلق آن است که با توافق اراده ی طرفین، قرارداد منعقد می گردد، اما اثر آن موقوف به امر دیگری است
و تا آن امر واقع نشود، اثری بر عقد مترتب نخواهد شد. )مثال این خانه را به تو می فروشم مشروط بر اینکه
با من ازدواج کنی(
+ صحت عقد معلق در فقه اسالمی محل اختالف است اما در حقوق ایران توسط قانون، علمای حقوق و رویه
قضایی پذیرفته شده در حقوق فرانسه نیز با اصطالح تعهد مشروط پذیرفته شده.
+ عقد معلق از زمان اجرای شرط موثر است اما طرفین می توانند شرط کنند که به گذشته نیز تاثیر داشته
باشد

ادامه مطلب