دانلود جزوه | دانلود جزوه
جزوه روانشناسی شناختی دکتر حسین زارع و دکتر علی اکبر شریفی در ۶۳ صفحه شامل ۱۱ فصل حاوی نکات مهم و کلیدی منبع رشته روانشناسی دانشگاه پیام نور
بخشی از متن فایل
فصل دوم: توجه
یکی از مهمترین کارکردهای اجرایی شناختی مغز، توجه است.
موجود زنده برای عملکرد کارا و سازگارانه، به توانایی توجه انتخابی به منابع اطالعاتی معنادار و در عین نادیده گرفتن
اطالعات بیربط، نیازمند است.
مفهوم توجه بطور سنتی با نظریه منابع محدود که بیان میدارد ظرفیت موجود زنده برای پردازش اطالعات محدود
است، ارتباط دارد. پس اطالعاتی انتخاب و پردازش میشوند که مورد توجه قرار گیرند.
در سال 1859 ویلیام همیلتون، پژوهشهایی درباره توجه در بریتانیا انجام داد.
در همان زمان، وونت در دانشگاه الیپزیک آلمان به بررسی مفهوم توجه پرداخت.
در آمریکا، ویلیام جیمز یکی از تعاریف توجه را در سال 1890 ارائه نمود. توصیف وی از توجه، بصورت کانونی کردن،
تمرکز و هوشیاری بود.
تعریف توجه:
✓ توجه، قدم آغازین در پردازش بوده و عبارتست از توانایی انتخاب بخشی از اطالعات محیطی برای پردازش بعدی و
براساس آن، تمرکز و آگاهی.
✓ توجه، به مجموعهای از عملیات پیچیده ذهنی اطالق میشود که شامل تمرکز بر هدف یا درگیر شدن با آن، نگه داشتن
و گوش به زنگ بودن در یک زمان طوالنی، رمزگردانی ویژگیهای محرک و تغییر تمرکز از یک هدف به هدف دیگر
است.
رویکردهای نظری توجه:
✓ یک رویکرد قائل به فیلتر کردن اطالعات غیر ضروری و توجه انتخابی به یکی از منابع است )نظریههای صافی( و
رویکرد دیگر، تاکید بر این است که بسته به شرایط معین، میتوان در یک زمان به چند موضوع توجه کنیم )نظریه
منابع چندگانه و نظریه منبع مرکزی(.
1 .نظریه صافی:
✓ مهمترین نظریه توجه، نظریه صافی یا فیلتر است.
✓ این نظریه، علت دشواری توجه همزمان و اجرای چند عمل را محدودیت زمانی میداند.
✓ به اعتقاد این نظریه، پردازش اطالعات در طول مسیر خود، یک گلوگاه داشته که در یک زمان، تنها اطالعات دریافتی
از یک کانال حسی میتواند عبور کند.
✓ تغییرات این نظریه، براساس محل این گذرگاه در نظام پردازش اطالعات است.
✓ همه نظریههای توجه، برای پردازش اطالعات یک ظرفیت، ثابت دارد و اگر نیازمندیهای تکلیف از این ظرفیت بیشتر
شود، اجرا مختل میشود.
2 .نظریههای منبع مرکزی:
✓ نظریاتی که بر محدودیتهای منابع توجه تاکید دارند، بیان میکنند که فرد، قادر به اجرای همزمان چند تکلیف است
بشرطی که از محدوده ظرفیت پردازش اطالعات فراتر نرود.
✓ در مدل پیشنهادی کانمن، ظرفیت منبع مرکزی قابل تغییر است یعنی میزان توجه تخصیصیافته براساس شرایط خاص
تکلیف، تغییر میکند.
✓ تفاوت نظریه کانمن و سایر نظریههای اولیه در این است که پردازش موازی در تمام مراحل پردازش میتواند رخ دهد.
✓ اکثر نظریههای اخیر توجه، بر موضوع انعطافپذیری در پردازش اطالعات تمرکز دارند.
3 .نظریههای منابع چندگانه:
✓ توجه را یک مجتمع چند منبعی دانسته که هرکدام با ظرفیت خودش طراحی شده تا نوع معینی از پردازش اطالعات را
بعهده بگیرد.
✓ چنین نظریاتی به توضیح مهارت در تکالیف پیچیدهای همچون تایپ کردن و آواز خواندن کمک میکند.
✓ از میان نظریههای چند منبعی، نظریه پیشنهادی ویکنز، بیشترین شهرت را بدست آورد.
✓ ویکنز، یک ساختار 3 بعدی برای توجه مطرج کرده که طی 3 مرحله )رمزگردانی، پردازش و پاسخ دهی(، دروندادها
)دیداری، شنیداری، لمسی و بویایی( مورد توجه قرار میگیرند.
✓ زمانی که فرد مجبور به اجرای همزمان دو تکلیف و تقسیم یک منبع مشترک است، اجرا ضعیفتر از زمانی است که دو
تکلیف برای دستیابی به منابع مختلف رقابت میکنند.
انواع توجه:
✓ توجه از نظر تکلیف به 2 دسته پراکنده و متمرکز تقسیم میشود.
✓ روانشناسان، توجه را در برخورد با محرکها به 3 دسته توجه ارادی، توجه عادتی و توجه غیر ارادی تقسیم میشود.
✓ در توجه ارادی، فرد با میل و رغبت و آگاهانه به مطلب یا موضوعی توجه میکند.
✓ در توجه عادتی، توجه براساس آمادگیهایی حاصل میآید که فرد برحسب شغل یا نقشی که دارد، بسوی آن کشیده
میشود.
✓ در توجه غیر ارادی، توجه به محرکها یا حوادث تازه و غیرمنتظرهای است که شدت و ماهیت آنها به گونهای است که
بالفاصله توسط گیرندههای حسی دریافت میشوند و مغز آنها را درک میکند.
✓ در توجه غیر ارادی ممکن است افراد بصورت بازتابی پاس خ دهند